Tránh độ ẩm: Kẻ thù số một của máy ảnh và ống kính là độ ẩm, gây ra nấm mốc và ăn mòn linh kiện điện tử.
Tránh bụi bẩn: Bụi có thể lọt vào cảm biến, ống kính, gây ra đốm trên ảnh hoặc kẹt cơ chế hoạt động.
Tránh va đập, rơi vỡ: Luôn cẩn thận khi di chuyển và sử dụng.
Tránh nhiệt độ khắc nghiệt: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp đều có thể ảnh hưởng đến các linh kiện.
Vệ sinh định kỳ: Thường xuyên vệ sinh để loại bỏ bụi bẩn và dầu mỡ.
Sử dụng túi chống sốc/balo máy ảnh chuyên dụng:
Luôn cất máy ảnh vào túi/balo có đệm dày khi không sử dụng hoặc khi di chuyển.
Chọn loại túi/balo vừa vặn, có khả năng chống thấm nước tốt.
Giữ khô ráo:
Hộp chống ẩm (Dry box/Dry cabinet): Đây là giải pháp tốt nhất để bảo quản máy ảnh và ống kính trong môi trường có độ ẩm cao như Việt Nam. Duy trì độ ẩm tương đối (RH) ở mức lý tưởng từ 40% - 50%.
Gói hút ẩm (Silica gel): Nếu không có hộp chống ẩm, bạn có thể dùng túi zipper hoặc hộp kín kèm theo gói hút ẩm. Thay hoặc sấy khô gói hút ẩm định kỳ khi chúng đổi màu.
Tránh để máy ảnh dưới ánh nắng trực tiếp hoặc nơi ẩm ướt (nhà tắm, gần cửa sổ mưa hắt).
Tháo pin ra khi không sử dụng trong thời gian dài:
Nếu bạn không dùng máy ảnh trong vài tuần hoặc vài tháng, hãy tháo pin ra khỏi thân máy. Điều này giúp tránh tình trạng pin bị chai hoặc rò rỉ làm hỏng các mạch điện tử bên trong.
Bảo quản pin ở nơi khô mát, tránh nhiệt độ cao.
Đậy nắp thân máy (Body cap): Khi tháo ống kính, luôn đậy nắp thân máy để ngăn bụi bẩn và hơi ẩm lọt vào cảm biến.
Vệ sinh thân máy:
Sử dụng bóng thổi bụi để thổi sạch bụi bẩn trên bề mặt thân máy, các khe cắm.
Dùng khăn vải mềm, chuyên dụng (khăn microfiber) để lau nhẹ nhàng. Có thể làm ẩm khăn với dung dịch vệ sinh chuyên dụng (ít thôi).
Không xịt trực tiếp dung dịch vệ sinh lên máy.
Luôn đậy nắp trước và sau (Front cap & Rear cap): Khi không sử dụng, luôn đậy cả hai nắp ống kính để bảo vệ các thấu kính và ngăn bụi lọt vào.
Sử dụng hộp chống ẩm hoặc gói hút ẩm: Tương tự như thân máy, ống kính rất dễ bị nấm mốc. Đặt ống kính cùng với thân máy trong hộp chống ẩm hoặc túi/hộp kín có gói hút ẩm.
Vệ sinh ống kính:
Thổi bụi: Dùng bóng thổi bụi để thổi sạch bụi lớn trên bề mặt thấu kính. Tuyệt đối không dùng miệng thổi.
Dùng cọ mềm: Sử dụng cọ chuyên dụng dành cho ống kính để quét nhẹ các hạt bụi nhỏ còn sót lại.
Lau bằng khăn microfiber và dung dịch chuyên dụng:
Chỉ sử dụng khăn microfiber sạch, mềm và dung dịch vệ sinh ống kính chuyên dụng.
Nhỏ dung dịch lên khăn, không nhỏ trực tiếp lên thấu kính.
Lau nhẹ nhàng theo hình xoắn ốc từ tâm ra ngoài.
Tránh chạm tay vào bề mặt kính.
Tránh dùng quần áo, khăn giấy thông thường: Chúng có thể làm xước lớp phủ của ống kính.
Gắn ống kính vào thân máy khi bảo quản (nếu có đủ chỗ trong hộp chống ẩm): Điều này giúp hạn chế bụi lọt vào cả ống kính và cảm biến. Nếu không đủ chỗ, hãy đậy nắp đầy đủ.
Sử dụng Filter bảo vệ (UV/Clear Filter): Gắn một bộ lọc UV hoặc Clear chất lượng tốt lên ống kính. Bộ lọc này sẽ bảo vệ thấu kính phía trước khỏi trầy xước, bụi bẩn và dấu vân tay, dễ dàng thay thế và vệ sinh hơn.
Vệ sinh cảm biến là công việc phức tạp và cần cẩn thận. Nếu không chắc chắn, hãy mang đến trung tâm bảo hành hoặc cửa hàng chuyên nghiệp.
Vệ sinh bằng bóng thổi bụi (tự thực hiện): Đây là cách an toàn nhất để loại bỏ bụi lớn. Đặt máy ở chế độ vệ sinh cảm biến (Sensor Cleaning Mode) để gương lật (nếu có) lật lên và màn trập mở ra, sau đó dùng bóng thổi bụi chuyên dụng thổi nhẹ nhàng. Tuyệt đối không chạm đầu bóng thổi vào cảm biến.
Vệ sinh ướt (chuyên nghiệp hoặc nếu có kinh nghiệm): Dùng que vệ sinh cảm biến (Sensor Swab) và dung dịch chuyên dụng. Không tự ý thực hiện nếu không có kinh nghiệm, có thể làm hỏng cảm biến vĩnh viễn.
Không để máy ảnh trong cốp xe: Đặc biệt vào mùa hè, nhiệt độ trong cốp xe có thể tăng cao đột ngột, gây hại cho máy ảnh.
Cẩn thận khi chuyển từ môi trường lạnh sang nóng: Khi mang máy ảnh từ môi trường lạnh (ví dụ phòng điều hòa) ra môi trường nóng ẩm, hơi nước có thể ngưng tụ bên trong máy và trên ống kính, gây ra hiện tượng mờ sương (fogging) và tiềm ẩn nguy cơ nấm mốc. Hãy để máy ảnh trong túi kín và cho nó từ từ thích nghi với nhiệt độ phòng trước khi mở ra.
Kiểm tra và vệ sinh định kỳ: Dù có bảo quản tốt đến mấy, bạn vẫn nên kiểm tra và vệ sinh máy ảnh/ống kính ít nhất 3-6 tháng một lần, hoặc thường xuyên hơn nếu sử dụng nhiều.
Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc và mẹo trên, bạn có thể kéo dài tuổi thọ và duy trì hiệu suất tốt nhất cho bộ thiết bị máy ảnh quý giá của mình.